Oesterzwammen kweken op natuursteen
Geschreven op 10 december 2020Enkele jaren geleden kocht CAAAP de site van natuursteenbedrijf Lanssens in Brugge. Op deze plek, vlakbij de Brugse ring, zal CAAAP de grijze zone herontwikkelen tot een nieuwe place to be. In afwachting van de bouwvergunning en de bouw van deze nieuwe gebouwen, stelt CAAAP de leegstaande gebouwen ter beschikking aan Kopjezwam, een urban farming bedrijf uit Brugge.
Wij gingen in gesprek met Bart Vanderveken, leerkracht land- en tuinbouw, tuinaannemer, boomverzorger, tuinontwerper én ook één van de oprichters van Kopjezwam. In zijn gevulde agenda vonden we nog een gaatje om verder in te gaan op het ontstaan, concept en de toekomst van dit intrigerende Brugse bedrijf.
Kan je iets meer vertellen over jullie concept? Waarvoor staat Kopjezwam?
Kopjezwam is opgericht in 2015 als een experimenteel project dat ondertussen uitgegroeid is tot een bedrijf met vijf medewerkers en naamsbekendheid in gans Vlaanderen binnen de ‘urban farming scene’. Vanaf het begin zagen we dit als iets ‘échts’ en wilden we niet zomaar iets starten.
Met Kopjezwam zijn we actief in de commerciële landbouw maar binnen een stedelijke context. Daarom blijven we met ons bedrijf ook altijd op of binnen de ring van Brugge. Onze core business is heel kort uitgelegd “het telen van oesterzwammen en microgroenten op koffiegruis” Daarbij zijn we hierin sinds enkele jaren ook nog verder gegaan en hebben we ondertussen onze eigen “oesterzwamburger” ontwikkeld.
Van bij de opstart dachten we ook meteen na over onze belangrijkste waarden en normen die we wilden nastreven met Kopjezwam: sociaal engagement, de korte keten, circulair ondernemen en het creëren van meerwaarde voor leegstaande gebouwen.
Ben je vanuit die filosofie ook terecht gekomen op site Lanssens in Brugge? Dit zijn ten slotte leegstaande gebouwen binnen de Brugse ring.
Ja en neen. We zijn inderdaad actief op zoek gegaan naar een leegstand gebouw om Kopjezwam in onder te brengen omdat wij meerwaarde willen creëren op verschillende reststromen. Dit principe trekken we dan ook graag door als het over bedrijfsruimte gaat.
CAAAP hebben we voor de eerste keer ontmoet op de Lokaalmarkt in Brugge, die toen nog doorging in het oude Provinciehuis Abdijbeke.
Deze markt voldoet volledig aan onze filosofie van ‘heerlijk en eerlijk’ en onze oesterzwamburgers verkochten als zoete broodjes. We zijn op één van deze vrijdagnamiddagen aan de praat geraakt met Jonas, projectontwikkelaar bij CAAAP en kwamen zo te weten dat CAAAP over nog een ongebruikte site beschikte in Brugge. Van het één kwam het ander en na wat onderhandelingen kwam Kopjezwam uiteindelijk terecht op site Lanssens.
Oesterzwammen en microgroenten kweken op koffiegruis. Aparte business is het zeker, kan je eenvoudig uitleggen hoe dit in zijn werk gaat?
Oesterzwammen en microgroenten kweken op koffiegruis is een concept dat al bestond, maar wij hebben het met Kopjezwam nog wat uitgebreid en verfijnd. Zo gebruiken wij 100% koffiegruis en restproducten die we ophalen bij verschillende koffiebranderijen. We maken hier een substraat van waar we onze groenten en oesterzwammen op kweken.
We wilden hier al snel nog verder in gaan en zijn experimenten begonnen om onze eigen burger te kweken. Uiteindelijk zijn we hierin geslaagd en ontwikkelen we nu onze eigen oesterzwamburgers. Een uniek concept dat volgens een volledig klimatologisch proces gebeurt. Er komt niets mechanisch aan te pas.
In alles wat we doen, streven we er bovendien naar om circulair te ondernemen. Ons kweekproces is zelfs ‘hyper-circulair’. We kunnen het substraat dat we uit het koffiegruis halen tot vijf keer hergebruiken voor het kweken van onze groenten. Ten slotte wordt dit verkocht als compost voor de tuin of in teelkits.
Een uniek concept trekt waarschijnlijk ook veel aandacht? Zijn er plannen om uit te breiden?
Klopt, we zijn ondertussen al gecontacteerd door verschillende speciaalzaken die lokale producten verkopen en interesse tonen voor onze oesterzwamburgers.
We willen echter een lokaal bedrijf blijven en niet groter worden. Waar we momenteel wel mee bezig zijn is het creëren van nieuwe ‘hubs’. Zo is onder andere Leuven één van de vragende partijen om daar een hub van Kopjezwam op te richten. Op deze manier houden we de keten zo kort mogelijk. We willen niet verder gaan dan provinciaal niveau voor het verdelen van onze oesterzwammen en burgers. De microgroenten houden we zelfs liever binnen de stad Brugge.
Wie zijn de hoofdafnemers van jullie producten en hoe kunnen mensen de producten aankopen?
We leveren onder andere aan lokale horecazaken, maar onze hoofdafnemers blijven toch de particuliere kopers. We verkopen onze producten op Lokaalmarkt, Buren en Boeren, Oostende op je bord en we hebben ook onze eigen webshop (Zwamshop). Hierop verkopen we onze eigen producten, maar trekken we dit ook ruimer en geven we ook plaats aan andere lokale producten.
Hoe kijkt Kopjezwam naar de toekomst? Gaan jullie op zoek gaan naar een vaste stek?
Momenteel zitten we goed in deze gebouwen, maar we zijn er ons natuurlijk van bewust dat we hier niet voor altijd zullen kunnen blijven. Het voordeel aan onze activiteiten is dat we dit eigenlijk in quasi elke omgeving kunnen doen.
Een vaste stek zoeken, kan in principe op langere termijn. Dan laten we echter wel een deel van onze filosofie varen, wat we liever niet doen. Ons doel is eigenlijk om meer en meer op zoek te gaan naar grotere leegstaande ruimtes of zelfs werven en parkings zonder bebouwing. Hierop zouden we dan zeecontainers plaatsen die we volledig inrichten naar onze noden. Op deze manier is het eenvoudiger om ook op andere plaatsen in het land een Kopjezwam op te starten gezien de inrichting telkens hetzelfde zal zijn en aan dezelfde parameters zal moeten voldoen.
Dit is natuurlijk toekomstmuziek…We staan open voor beide opties én momenteel zitten we hier dus meer dan goed!
Bedankt Bart voor dit gesprek en heel veel succes met jullie verdere ontwikkelingen binnen Kopjezwam en avonturen hier op site Lanssens!